Urząd czynny
Pon.: 8:00 - 16:00, Wt. - Pt.: 7:00 - 15:00
Zarządzenie nr 29/2024 w sprawie: Raportu o stanie Gminy Szczytniki z rok 2022
Zarządzenie nr 31/2022 w sprawie: Raportu o stanie Gminy Szczytniki z rok 2021
Zarządzenie nr 25/2021 w sprawie: Raportu o stanie Gminy Szczytniki z rok 2020
Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Szczytniki na lata 2022-2025
Uchwała w sprawie przyjęcia sprawozdania z realizacji Programu Opieki nad Zabytkami
Zabytki w Gminie Szczytniki wpisane na wojewódzką listę zabytków
- Młyn – Gorzelnia w Marchwaczu – obiekt wzniesiony w 1871 r., częściowo spalony w latach 90. XX w
Jan Gruszczyński (1405-1473) urodzony w Iwanowicach, wielki kanclerz koronny i prymas, który zasłużył się Polsce jako dyplomata, zawierając kilka ważnych układów z innymi państwami, a także jako głowa Kościoła w Polsce, uzyskując ze strony duchowieństwa świadczenia na wojnę 13-letnią z Krzyżakami.
Klemens Augustyn Kordecki Przeor kilku klasztorów paulińskich, który bohatersko dowodził obroną Częstochowy przed Szwedami (1603-1673). Urodził się w Iwanowicach, gdzie jego ojciec, Marcin sprawował w latach 1615-1616 funkcję burmistrza. W 1982 roku odsłonięto w Szczytnikach pomnik bohaterskiego przeora – dzieło dłuta Leona Machowskiego. Pomnik ustawiono na miejscu poprzedniego monumentu zniszczonego przez hitlerowców.
Bracia Wincenty (1784-1834) i Bonawentura (1787-1835) Niemojowscy. Urodzeni w kaliskiem w Słupi, po ukończeniu gruntownych nauk prawniczych za granicą osiedli w Marchwaczu i jako posłowie stanęli na czele legalnej opozycji sejmowej, nazwanej „kaliszanami”. Następnie odegrali znaczącą rolę w rewolucyjnym rządzie powstania listopadowego. Wincenty za swoją patriotyczną działalność został skazany na śmierć, a następnie ułaskawiony przez cara, zmarł w drodze na zesłanie. Do dnia dzisiejszego nie jest znane miejsce gdzie spoczywają zwłoki Bonawentury Niemojowskiego, dawnego dziedzica wsi Marchwacz. Po upadku powstania listopadowego wyemigrował on do Francji. Wyobcowany, pozbawiony faktycznego wpływu na sytuację w kraju podupadł na zdrowiu kiedy tylko dowiedział się o śmierci swego brata Wincentego w Moskwie. Bliski obłędowi zamawiał po kilka tysięcy sztuk broni dla walczącej Warszawy, która już dawno opanowana została przez Rosjan. Zmarł w 1835 roku w Paryżu. Jego doczesne szczątki pochowano na znanym paryskim cmentarzu Perlachez. Jego kwatery nikt jednak na tym cmentarzu nie znajdzie. Niektóre poszlaki wskazują, że rodzina w tajemnicy przed władzami carskimi sprowadziła zwłoki do kraju i pochowała w kościele parafialnym w pobliskim Rajsku. Jak jest naprawdę? Być może nigdy nie poznamy prawdy?
Tomasz Łubieński urodzony w Szczytnikach (1784-1870) generał i żołnierz napoleoński. Podobnie jak Niemojowscy był członkiem rządu powstania listopadowego, pełnił także funkcję wiceprezydenta stolicy a następnie szefa sztabu armii powstańczej. Jako szef Domu Handlowego Lubieńskich należał do głównych inicjatorów kolei warszawsko-wiedeńskiej.
ObszarGmina Szczytniki leży w południowo-wschodniej części województwa wielkopolskiego, w powiecie kaliskim. Graniczy z następującymi gminami: Koźminek, Opatówek, Godziesze Wielkie, Brzeziny oraz Błaszki i Goszczanów z powiatu sieradzkiego.
Obszar gminy obejmuje 111 km2. Położona jest na terenie południowo-wschodniego krańca Wysoczyzny Kaliskiej i jest mało zalesiona (4% obszaru). Gmina posiada typowo rolniczy charakter (użytki rolne – 84%) z przewagą rolnictwa indywidualnego.
Według danych na koniec 2014 roku na terenie gminy zamieszkiwało 7891 mieszkańców. Sieć osadniczą tworzą: wieś gminna Szczytniki, położona około 20 km na wschód od Kalisza oraz 51 miejscowości z czego 31 to wsie sołeckie.
SiedzibaSiedzibą władz gminnych jest usytuowany w parku zabytkowy dworek w miejscowości Szczytniki położonej pomiędzy Opatówkiem i Błaszkami przy drodze krajowej nr 12 prowadzącej z Poznania przez Kalisz i Sieradz do Łodzi.
Na terenie gminy znajduje się jedna droga krajowa nr 12 przebiegająca z Kalisza do Sieradza, sześć dróg powiatowych i 150 km dróg lokalnych w tym: 98 km o gminnym znaczeniu komunikacyjnym i 52 km o znaczeniu dojazdowym do pól. Przez gminę ponadto przebiega ważny szlak kolejowy z Łodzi do Ostrowa Wielkopolskiego. Prawie wszystkie drogi powiatowe i ponad 63 km dróg gminnych to drogi asfaltowe.
Pięć stacji uzdatniania wody i 163,8 km rozdzielczej sieci wodociągowej dostarcza zdrową, uzdatnioną wodę do 1611 gospodarstw domowych.
Na obszarze gminy znajduje się kilkadziesiąt sklepów spożywczo-przemysłowych, zakład uboju drobiu, zakład skupu i uboju bydła i trzody chlewnej, kilka zakładów mechaniki pojazdowej, ponad sto zakładów prywatnych świadczących różne usługi w tym transportowe, leczenia zwierząt i sprzedaży paliw. Cztery restauracje, w tym jedna całodobowa serwują smaczne obiady dla gości i przejezdnych. Ponadto gmina na swoim terenie posiada filię Banku Spółdzielczego, posterunek policji, pocztę, dwa ośrodki zdrowia, swoją działalność prowadzi Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Szczytnikach i Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” w Radliczycach. Na terenie gminy znajduje się pięć Zespołów Szkół.
Walory przyrodnicze gminy stanowią kompleksy leśne i zbiorniki wodne.
Jeśli wiesz coś ciekawego o swojej okolicy i uważasz, że warto się tym podzielić z innymi – prześlij informację na stronę sTen adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
⇒ Film promocyjno - informacyjny zrealizowany w ramach projektu współpracy pn. EKOBAIK, przed dwie Lokalne Grupy Działania "Długosz Królewski" i "Między Prosną Wartą". Zapraszamy serdecznie do oglądania.
⇒ Bł. Franciszek Stryjas – Jedna z błogosławionych postaci Kościoła Katolickiego pochodzi z naszej gminy. Franciszek Stryjas- bo o nim mowa- urodził się w roku 1882 w Popowie nieopodal Szczytnik. Pochodził z chłopskiej rodziny a wsławił się między innymi tym, iż był uważany za wzorową głowę rodziny. Podczas okupacji hitlerowskiej przygotowywał polskie dzieci do I Komunii Świętej. Za powyższą działalność został aresztowany przez Gestapo i osadzony w więzieniu kaliskim. Zmarł po kilku dniach w wyniku licznych obrażeń jakich doznał podczas przesłuchań. W 1999 roku Jan Paweł II w czasie VII pielgrzymki do Ojczyzny beatyfikował naszego rodaka w grupie 108 męczenników.
Potopowy obrońca
Z naszej gminy wywodzi się człowiek, który zapisał się na stałe na kartach historii państwa polskiego, zmieniając wręcz bieg wydarzeń na szalę zwycięstwa Polaków. Jest to oczywiście Klemens Kordecki, znany szerzej jako ksiądz Augustyn (imię zakonne) Kordecki. Urodził się on w 1603 roku w Iwanowicach jako syn Doroty i Marcina, będącego burmistrzem miasteczka. Miejscowa szkoła parafialna była pierwszym miejscem, gdzie Klemens uczęszczał od 1615 roku. Z racji otrzymywania bardzo dobrych ocen, jego rodzice zadecydowali o dalszym kształceniu swojego syna. Po ukończeniu szkoły parafialnej był uczniem kolegium jezuickiego, istniejącego od 1584 roku w Kaliszu. Zaraz po ukończeniu nauki w Iwanowicach i Kaliszu, studiował teologię w Poznaniu. Tam też wstąpił do zakonu Paulinów, przyjmując imię zakonne właśnie Augustyn. Oprócz bycia przeorem w sanktuarium w Częstochowie, funkcję tę pełnił również w Wieluniu, Wielgomłynach, Oporowie i Pińczowie. Podczas potopu szwedzkiego był człowiekiem, który dowodził całą akcją obronną. Jego działanie objawiało się między innymi w tym, że ukrył oryginał obrazu Matki Bożej. Swoje refleksje i dokonania umieścił w pamiętniku, na podstawie którego napisał ?Nową Gigantomachię?. Po ocaleniu Jasnej Góry, ks. Augustyn wyruszył na wizytację do innych klasztorów. W Wieruszowie w roku 1673 zasłabł i zmarł w opinii świętości. Jego grób mieści się w Częstochowie. W Szczytnikach na pamiątkę wielkiego przeora pobudowano pomnik, który został zburzony w czasie II wojny światowej i wkrótce ponownie odbudowany. Na jego cześć szkoła podstawowa w Iwanowicach, podobnie jak rynek, nosi jego imię.
Weronika Góral ? uczennica kl. II Gimnazjum Zespołu Szkół w Marchwaczu
(autorka artykułów do pisma młodzieżowego ?Zupełnie inny świat?)
Ojciec Augustyn Kordecki ? to jedna z najpiękniejszych postaci naszych dziejów. Był przeorem zakonu Paulinów i dowódcą obrony klasztoru podczas oblężenia Jasnej Góry w czasie potopu szwedzkiego.
Jest on dla mnie ogromnym wzorem do naśladowania, ponieważ swoje życie poświęcił Bogu i Ojczyźnie. Jego serce było zawsze pełne nadziei, wiary i miłości. Nigdy nie zamykał się w klasztorze, aby tylko w samotności spędzać czas, lecz wychodził naprzeciw ludziom potrzebującym i pragnącym jego troski.
Bardzo cenię Ojca Augustyna Kordeckiego za ogromną wiarę i za to, że tak bardzo ufał Maryi, której zawierzył obronę Jasnej Góry. Swoją siłę i moc czerpał poprzez codzienną modlitwę klęcząc na kolanach, we dnie na wałach ,a w nocy w kaplicy. Lecz nie tylko pobożność była piękną cechą księdza Kordeckiego, odznaczał się również męstwem, odwagą i bohaterstwem. Dowodem tego jest obrona Jasnej Góry przed wojskami szwedzkimi. Z ogromnym zapałem walczył nie tylko o klasztor, ale o wolność religii, wolność sumienia; a przede wszystkim o uratowanie Narodu Polskiego.
Ten skromny i wzorowy zakonnik był prawdziwym patriotą. W swoim powołaniu zawsze szczery, wierny i pokorny.
Uważam, że każdy z nas powinien brać przykład z naszego rodaka – księdza Augustyna Kordeckiego, gdyż swoją wiarą, życiem i słowem odnosił zwycięstwo nad wszystkim.
Jestem dumna, że Ojciec Kordecki pochodzi z Iwanowic i jest patronem mojej szkoły, której hymn brzmi :
,,Ojciec Kordecki przykład dał,
Jak wierzyć, kochać i zwyciężać.
Bogu zawierzył Ojczyzny łan,
Nie uląkł się szwedzkiego oręża ???
Nikola Młynek ? uczennica kl. VI Szkoły Podstawowej im. Ks. Augustyna Kordeckiego w Iwanowicach
Marchwacz
Pierwsze wzmianki na jej temat pochodzą z I połowy XII wieku- cechuje ją więc najstarszy pisany rodowód spośród wszystkich miejscowości naszej gminy. Od samego początku należała ona do klucza dóbr arcybiskupów gnieżnieńskich. Co ciekawe w XVIII wieku półpubliczną kaplicę mieli tu kaliscy jezuici. Po upadku I Rzeczpospolitej miejscowość przeszła w ręce władz pruskich a następnie przekazana została prywatnym właścicielom. W roku 1819 Marchwacz zakupiony został przez Bonawenturę Niemojowskiego i w rękach tej rodziny pozostał do wybuchu II wojny światowej. Wieruszowie Niemojowscy nadali wsi kształt i charakter, który pomimo przemian czasów PRL-u przetrwał do dnia dzisiejszego. Harmonijne założenie pałacowo- parkowe oraz piękniejąca z roku na rok pobliska szkoła stanowią dziś wizytówkę miejscowości.
Iwanowice
Powstała prawdopodobnie w początku XIII wieku. Najstarsze wzmianki źródłowe tej miejscowości pochodzą z 1294 roku kiedy to Przemysław II skonfiskował Główczyn w parafii Iwanowice za napaść na dobra arcybiskupów gnieźnieńskich. Kolejna pośrednia wzmianka o Iwanowicach pojawia się w roku 1314 a następna z 1392 roku dotyczy już samej wsi Iwanowice. Prawa miejskie dla Iwanowic uzyskał Bartłomiej Gruszczyński przed 1469 rokiem. Miasto miało przywilej jednego targu w tygodniu i jednego jarmarku rocznie. Prawo targów i jarmarku sprzyjało rozwojowi miasta. Największy jego rozkwit przypada na XVI wiek. W 1633 roku Jan Potworowski – dziedzic dóbr iwanowickich osiedlił w mieście sukienników. Iwanowice mocno ucierpiały podczas „potopu szwedzkiego”. Późniejsze kilkakrotne pożary Iwanowic sprawiły, że w XIX wieku nastąpiła powolna degradacja miasta. W 1869 roku Car Aleksander cofnął Iwanowicom prawa miejskie powołując osadę z urzędem gminnym i wójtem.
Staw
Została odnotowana w 1212 roku, kiedy to książę Wielkopolski i Kaliski Władysław Odonic nadał Staw zakonowi cysterek ołobockich, one też uzyskały prawa miejskie dla tej miejscowości. W 1331 roku Krzyżacy zniszczyli Staw wraz z wybudowanym przez cysterki kościołem. Wiek XV to okres dość silnego rozwoju miasta. Wzmianka, że z tej miejscowości ośmiu wyposażonych żołnierzy w roku 1458 brało udział w wyprawie malborskiej świadczy o tym, że Staw musiał być w tym czasie miastem średniej wielkości. W XV wieku Staw był własnością Rafała Stawskiego, następnym właścicielem był kasztelan spicymierski a później wojewoda łęcki Jan Jurand Brudzewski. Ostatnią właścicielką Stawy od roku 1880 była Wanda z Tokarzewskich – Niemojowska.
Nazwa Szczytniki została odnotowana przez Jana Łaskiego w dokumencie z początku XVI w. jako Sczytniky. Na przełomie XVI i XVII wieku należała do rodziny Potworowskich, a następnie przez półtora wieku do rodziny Łubieńskich ? którzy wybudowali tu dwór stojący do dzisiaj ? obecna siedziba władz gminnych. Rodzina Łubieńskich rozwinęła tu gospodarkę hodowlaną, tkactwo płócienne, zajmowali się ulepszaniem upraw, zakładaniem ogrodów, pasiek, chmielników. Ostatnim rezydującym przedstawicielem rodu był Feliks Łubieński ? minister sprawiedliwości w rządzie Księstwa Warszawskiego i reformator polskiego sądownictwa. Marian Brandys podaje, że właśnie Feliks Łubieński ?jako pierwszy sprowadził do Polski ziemniaki i uprawiał je w swoich Szczytnikach pod Sieradzem?.
Dobra przechodziły kolejno w ręce kilku właścicieli, z których ostatnimi do roku 1940 byli Szarzyńscy.
Gmina Szczytniki została utworzona Uchwałą Nr XVII/98/72 ówczesnej Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 5 grudnia 1972 roku.
HerbWizerunek herbu został zatwierdzony uchwałą Rady Gminy na sesji w dniu 15 czerwca 1998 roku.
W tym samym dokumencie znajdujemy jego opis a zarazem wyjaśnienie zawartej w nim symboliki. „Herb gminy przedstawia tarczę herbową podzieloną na trzy pola, które symbolizują trzy najważniejsze miejscowości gminy: dwa dawne miasta Iwanowice i Staw oraz siedzibę gminy – miejscowość Szczytniki. W górnej części tarczy herbowej na złotym polu umieszczona jest czarna głowa żubra przebita mieczem (herb rodziny Lubieńskich „Pomian” dawnych właścicieli Szczytnik), o lewej stronie tarczy na czerwonym polu wieża (historyczny herb dawnego miasta Staw), po prawej stronie na czerwonym polu stylizowany kwiat białej róży (herb rodziny Gruszczyńskich „Poraj”, byłych właścicieli Iwanowic)”.
Adres: Urząd Gminy Szczytniki, 62-865 Szczytniki 139
